فرسایش؛ ربایشِ آسایش خاک – ایسنا

تخریب یک میلی‌متر خاک در سال به معنای از بین رفتن ۷۵ کیلوگرم ازت است

فرسایش خاک در برخی مناطق لرستان ۲ برابر میانگین کشوری گزارش شده است

وی بیان کرد: مهمترین ‌عامل جلوگیری از فرسایش خاک، آبخیزداری است که باید در استان لرستان بیش از پیش به آن پرداخته شود.

این دکترای تخصصی مهندسی منابع طبیعی اظهار کرد: گفت: کشاورزی در این اراضی معمولا همراه با شخم در جهت شیب و به صورت عمودی است که به محض اولین بارندگی خاک شسته می‌شود و در مناطق پایین دست تبدیل به آبرفت می‌شود.

ایسنا/لرستان یکی از چالش‌های جدی خاک در لرستان، فرسایش بیش از حد بوده و زنگ خطر را برای این بستر حیات به وجود آورده است.

منبع: https://www.isna.ir/news/00062146627/%D9%81%D8%B1%D8%B3%D8%A7%DB%8C%D8%B4-%D8%B1%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%B4-%D8%A2%D8%B3%D8%A7%DB%8C%D8%B4-%D8%AE%D8%A7%DA%A9

مدیرکل مدیریت بحران استانداری لرستان تصریح کرد: متأسفانه طی سنوات قبل بحث آبخیزداری و آبخوان‌داری را خیلی انجام ‌ندادیم و دلیل آن بنا به گفته دست‌اندرکاران این کار کمبود اعتبار بود.

سالاروند ادامه داد: ما خاک را سست ‌کرده‌ایم، در جهت خلاف شیب و شیب‌های بالای ۱۲ درصد یا ‌بالای ۱۵ درصد متأسفانه با عدم نظارت آن را شخم ‌می‌زنیم که عاملی برای فرسایش خاک است.

این مسئول گفت: در مناطق حفاظت شده فرسایش خاک نداریم ولی گاهاً در دریاچه گهر و بالادست دریاچه بعضا مشاهده مشاهده می‌شود.

افزایش هدررفت منابع خاک در حوضه‌های آبخیز لرستان، چالشی مداوم است که با افزایش جمعیت و فشار وارده بر منابع طبیعی، کشت و کارهای ناپایدار در خاک‌ها و اراضی شیب دار، موجب کاهش تولید در اراضی می‌شود.

در این رابطه افسانه عالی‌نژادیان، عضو هیات علمی گروه علوم و مهندسی خاک دانشگاه لرستان نیز خاکورزی را مسئول تخریب خاک می‌داند.

خاک یکی از مهمترین عوامل تولید است که در زندگی اقتصادی و اجتماعی انسان تأثیر بسیار دارد ولی در سال‌های اخیر، فرسایش خاک و تولید رسوب به خاطر اثرات اقتصادی و زیست محیطی آن یکی از مهم‌ترین مشکلات حوضه‌های آبخیز ایران و لرستان است.

علی سالاروند، مدیرکل حفاظت محیط زیست لرستان نیز در این رابطه به ایسنا گفت: فرسایش خاک و مشکلاتی که در استان در این بخش داریم مربوط به شخم زدن در جهت شیب است.

پازوکی افزود: بیشترین رانش زمین و فرسایش خاک در لرستان مربوط به شهرستان‌های کوهدشت، ‌رومشکان و نورآباد است که مطالعه این موضوع نیز در حال انجام است ‌می‌دهند.

کشت دیم در اراضی شیبدار فرسایش آبی و خاکی به دنبال خواهد داشت

همچنین سیما محمدی، عضو هیات علمی گروه علوم و مهندسی خاک دانشگاه لرستان میزان فرسایش خاک در استان را معادل ۲۵ تن در هکتار عنوان کرد و با اشاره به اینکه این  میزان فرسایش که تقریبا دو برابر متوسط کل کشور و حدود پنج برابر متوسط جهانی است، تصریح کرد:  این رقم نسبت به متوسط دنیا بسیار بالاست.

عالی‌نژادیان با بیان اینکه کشاورزی حفاظتی شامل نگهداری بقایای گیاهی در سطح خاک، تناوب زراعی و کنترل عبور و مرور وسایل و ماشین‌های کشاورزی است، تصریح کرد: در حقیقت کشاورزی حفاظتی راهکاری برای حفظ و اصلاح منابع کشاورزی با هدف افزایش تولید و پایداری محصول همراه با حفظ محیط زیست است که در این روش به‌جای استفاده از روش‌های خاک‌ورزی رایج و سنتی، از خاک‌ورزی حفاظتی Conservation tillage، (بدون خاک‌ورز  Zero/No tillage یا انواع خاک‌ورزی حداقلی) استفاده می‌شود، به این معنا که زیر و رو شدن خاک در این روش مثل سیستم رایج خاک‌ورزی نبوده و دست‌کم ۳۰ درصد بقایای محصول قبلی در سطح خاک مزرعه حفظ می‌شود.

خاک ورزی دلیل تخریب خاک

این عضو هیئت علمی دانشگاه اذعان کرد: برخی کشاورزان متوجه نیستند این تغییر کاربری تیشه به ریشه کشاورزی در پایین دست می‌زند.

مهدی پازوکی، مدیرکل مدیریت بحران استانداری لرستان نیز به ایسنا گفت: بحث فرسایش خاک لرستان در سازمان زمین شناسی در حال مطالعه است.

فرزاد ویسانلو، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بروجرد نیز کشت دیم در اراضی شیبدار را عامل فرسایش در لرستان دانست.

سالاروند با بیان اینکه در مناطق حفاظت شده نیاز به طرح آبخیزداری ‌داریم، گفت: با منابع طبیعی نیز صحبت کردیم که جلوی فرسایش، حرکت شن‌ها ‌و خاک را به پایین دست بگیریم. یک سری کارهای ‌آبخیزداری قبلاً انجام داده‌اند و موضوع را در دستور کار داریم.

وی افزود: در همه ‌شهرستان‌های استان این موضوع به وضوح دیده می‌شود و بیشتر فرسایش ما برای این موضوع ‌است.

وی گفت: کشت دیم در اراضی شیبدار فرسایش آبی و خاکی خیلی زیادی را به دنبال خواهد داشت.

وی گفت: عملیات شدید خاکورزی سبب افزایش فرسایش باد و آب و تخریب ساختمان خاک می‌شود، بنابراین، برای حفظ خاک به کاهش عملیات خاکورزی نیاز است.

در این بین‌به دلیل توپوگرافی لرستان فرسایش خاک از متوسط جهانی بیشتر است.

وی افزود: با توجه به جدی بودن مشکلات فرسایش و ضرورت بهبود حاصلخیزی خاک، انجام اقدامات حفاظتی خاک در راستای حرکت در جهت کشاورزی پایدار و حفظ کمیت و کیفیت منابع آب و خاک به عنوان مهم‌ترین بستر تولید محصولات کشاورزی و عامل جلوگیری از مهاجرت روستاییان ضروری است و بر این اساس لزوم توجه به حفاظت از منابع آب و خاک اهمیت می‌یابد.

در این خصوص شیرزاد نجفی، مدیرکل سابق منابع طبیعی و آبخیزداری لرستان گفت: در لرستان به علت کوهستانی بودن، توپوگرافی، شیب بالای استان و سازندهای حساس به فرسایش، در برخی از نقاط مانند کوهدشت و پلدختر فرسایش خاک ۲ برابر میانگین کشوری گزارش شده است.

وی افزود: تبدیل اراضی منابع طبیعی به کشاورزی از قدیم‌الایام مدنظر روستاییان بوده و این دست‌اندازی را سال‌های سال است که انجام می‌دهند.

نجفی با بیان اینکه بخش اعظمی از استان سیل خیز بوده و سیل گذشته خسارات زیادی به زیرساخت‌های لرستان وارد کرده است، تصریح کرد: در برخی از مناطق استان هر ساله بیش از ۲۰ تن در هکتار فرسایش خاک رخ می‌دهد که تنها با اقدامات آبخیزداری می‌توان آن را مدیریت و تا حد زیادی کاهش داد.